Chciałabym poświęcić wątkowi ewaluacji dużo uwagi. Po pierwsze uważam, że jest bardzo ważny, tak jak wątek celów szczegółowych, po drugie mam wrażenie, że ewaluacja nie cieszy się dobrą sławą (nie tylko w polskiej szkole). Dałam sobie takie zadanie (misję) w swoich szkoleniach dotyczących wspomagania, żeby przywrócić dobrą sławę ewaluacji. Chcę się podzielić z Wami swoimi doświadczeniami. Zacznę od cytatu.
„Nie ma badania bez działania, nie ma działania bez badania”[1]
Przyjęłam ten cytat za moje motto dotyczące ewaluacji. Tak rozumiem sens jej prowadzenia. Ewaluacja jest dla działania, po to, żeby lepiej działać, sprawdzać, że dobrze działam. Dobrze to znaczy tak, jak zamierzyłam. Postawiłam sobie jakiś cel, wyznaczyłam standardy osiągania tego celu i sprawdzam, badam, czy realizuję to, co zamierzyłam i tak, jak zamierzyłam. Taki jest sens ewaluacji. Zacznę więc od tego czym ewaluacja jest a czym nie jest.
„Większość definicji wskazuje, że ewaluacja to:
– proces zbierania istotnych informacji,
– refleksja nad jakością prowadzonych działań zgodnie z przyjętymi wartościami,
– poszukiwanie sposobów doskonalenia prowadzonych działań.”
„Helen Simons, jedna z najbardziej twórczych współczesnych teoretyczek ewaluacji, wskazuje, że ewaluacja to przede wszystkim zaproszenie do rozwoju. Podstawowym zadaniem ewaluacji jest gromadzenie i komunikowanie wiedzy, która pozwala orzekać o jakości działań, przy jednoczesnym skupieniu się na wykorzystaniu wyników w praktyce. Ewaluacja jest rodzajem stosowanych badań społecznych, co oznacza, że korzysta z metodologii i reguł właściwych badaniom społecznym.”[2] (s. 13)
Tak też rozumie się ewaluację w polskiej szkole. Profesor Mazurkiewicz pisze:
„W ramach ewaluacji prowadzonej dla nadzoru pedagogicznego w Polsce popularyzuje się rozumienie ewaluacji, zapoczątkowane przez Helen Simons, jako procesu gromadzenia i komunikowania informacji ułatwiających podejmowanie decyzji, ustalanie wartości działań oraz ustanawianie publicznego zaufania do szkoły, a w nim kluczową rolę odgrywają jawność, wspólne wartości, sprawna komunikacja i cel, jakim jest budowanie zaufania do instytucji publicznych. W tak rozumianej ewaluacji najważniejsze nie są działania kontrolne, ale praca na rzecz jakości kształcenia i umożliwienie budowania strategii rozwojowych dla całego systemu. […] Proces ewaluacji polegający na gromadzeniu, komunikowaniu i analizowaniu danych ułatwia również profesjonalizację kadry dzięki budowaniu zdolności do refleksji, zmianie kultury organizacyjnej, relacji miedzy ludźmi, a w konsekwencji struktur, w których funkcjonują.”[3]
[1]Lewin, Action Research and Minority Problems, „Journal of Social Issues” 1946, t. 2, nr 4. Cyt. za Ewaluacja w szkole i przedszkolu. Materiały edukacyjne i narzędzia badawcze dla nauczycieli. Cyt za: Ewaluacja w szkole i przedszkolu. Materiały edukacyjne dla nauczycielek i nauczycieli, Red. A. Borek i M. Tędziagolska.
[2] Op. Cit. s.13
[3] Przywództwo i zmiana w edukacji. Ewaluacja jako mechanizm doskonalenia, (2013), Red. Grzegorz Mazurkiewicz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 15
